Ga eens vrachtwagen rijden!

In de 54 jaar dat ik nu op deze aardbol aanwezig ben, werkte ik naast het volgen van verplichte- en vrijwillige opleidingen als marktkoopjongen, bollenpeller, vakkenvuller, dienstplichtig militair, barkeeper/dj, administratief medewerker, teamleider, afdelingshoofd, strategisch marketeer, jeugdvoetbaltrainer, docent (bedrijfs)economie en nu vrachtwagenchauffeur C. Zet die beroepen achter elkaar aan de hand van de beroepsprestigeladder (Cörvers et al., 2017) en dan krijg je de impressie dat ik over mijn top heen ben en in een steile afdeling zit.

Misschien goed om nog even te duiden hoe het werkt met beroepsprestige. John Stuart Mill (1806-1873) beredeneerde al in de 19^e eeuw in zijn werk ‘Principles of Politcal Economy’ dat onder perfecte marktomstandigheden een gelijke loonvoet zou resulteren met correcties voor productieverschillen en een opslag voor het vervelendste en zwaarste werk. Alleen hij zag toen al in de praktijk terug dat het zwaarste werk het laagste werd beloond. Hij weet dit aan tradities en gewoonten (Mill, 2021).

De optelsom van aanwezige tradities en gewoonten vertaalt zich in een maatschappelijke ladder. Die ladder wordt bepaald door macht, status en inkomen. Op de hoogste sporten van de ladder staan artsen, advocaten en directeuren, de onderste sporten vind je vakkenvullers, schoonmakers en vuilnismannen (Maatschappelijke positie, 2016). Het valt nog niet mee empirisch materiaal te vinden dat uiteenrafelt waarom de maatschappelijke ladder, nou zo is opgebouwd als die is opgebouwd. In een onderzoek van Prof. Dr. A.F.A. Korsten las ik: Iemands plaats op de maatschappelijke ladder valt volgens de socioloog Van Heek af te meten aan het prestige van diens beroep (Korsten, 2017, p. 2). Het prestige van een beroep wordt volgens Korsten bepaald door (Korsten, 2017, p. 2): de vereisten om een beroep te mogen uitvoeren, de risico’s die aan beroepen verbonden zijn of eraan toegekend worden en de benodigde ervaring voor het beroep.

De genoemde beroepsprestigeladder is het resultaat van 1.000 Nederlanders die 138 indeelde op basis van hun kijk op het aanzien van het beroep. Nu is een bekend gezegde ‘onbekend maakt onbemind’ of eerder misschien ‘bekend maakt onbemind’. Immers het imago en daarmee het prestige van vrachtwagenchauffeur is nog altijd zoals het beroep in een reclame van Lotto wordt weggezet: namelijk de balgehakt etende man. Ondanks de mooie TV-serie ‘Meiden die rijden’.

Ik ben nu 3 weken aan de slag als Vrachtwagenchauffeur C – de chauffeur met een vrachtwagen zonder aanhanger. Voor het uitvoeren van dit beroep moet je het C-rijbewijs halen en de zogenoemde code 95. Code 95 omvat 2 praktijk- en theorie-examens waarmee je de startkwalificatie hebt om beroepsmatig een vrachtwagen te besturen. Ik heb het C-rijbewijs en de code 95 in een periode van 6 weken gehaald en daarmee kan je in het licht van prestige zeggen dat op de doorlooptijd van de benodigde opleidingen de opdracht of uitdaging niet heel groot is in vergelijking met bijvoorbeeld wat een huisarts moet behalen. Dat is een mogelijke verklaring voor de 119^e plaats van het beroep van vrachtwagenchauffeur op die beroepsprestige ladder.

De 1^e 2 weken als vrachtwagenchauffeur werd ik onder de bezielende vleugels geplaatst van een mentorchauffeur. Een man die op zijn 18^e al het vrachtwagenrijbewijs haalde, en na een loopbaan in de bloemen nu 15 jaar bij Dobbe Transport op de wagen zit. Eerste dagen meerijden, dan zelf rijden vanuit Almere, Huizen, en Roelofarendsveen over meer provinciale- en snelwegen en laden en lossen op industrieterreinen. Vervolgens de vuurdoop in de binnenstad van Amsterdam.

Het werk doe ik met en in de afgebeelde bakwagen. Dit is een vrachtwagen van een kleine 8 1/2 meter lang, bijna 4 meter hoog, 2,55 meter breed (zonder spiegels) en kan maximaal 15.000 kilo wegen. Afmetingen en gewicht waarvan je je pas bewust wordt als je daadwerkelijk achter stuur zit en ermee gaat rijden. Tijdens mijn rijopleiding bij Bremmer Transportcollege kwam de 1^e gewenning met het werken met dit soort afmetingen en gewicht. Bijna 30 jaar autorijden is natuurlijk niet onbelangrijk, alleen helpt beperkt bij het veilig en milieubewust rijden met een vrachtwagen.

Het rijden met een vrachtwagen heeft dus een aanzienlijk hoger risicoprofiel en je kent die risico’s pas als je het zelf doet. In de kilometers die ik tijdens de rijopleiding of nu in de praktijk heb gereden, onderga ik dat veel andere weggebruikers geen idee hebben wat ik bestuur. Net nog even voor je langs om de afslag te halen of over te steken, moeders met kinderen in bakfietsen die zo de rijbaan opschieten of scooters, fietsers, en motorrijders die zich er nog even bij het stoplicht tussen of voor wringen. Uiteraard ben ik bekend met het feit dat ik of mijn collega’s bewust of onbewust ook (kunnen) zorgen voor onveilige situaties.

Samenvattend durf ik nu wel te stellen dat ik met de rijopleiding en dit werk als vrachtwagenchauffeur niet alleen in de vrachtauto maar ook in andere vormen van deelname aan het verkeer bewuster en veiliger deelneem. En dat gun ik jou ook! Dus zoek eens een rijopleider in je buurt, ga eens vrachtwagen rijden en werk zo en passant mee aan een veiliger verkeer.

En oh ja – die beroepsprestige. Zelf vind ik dat jezelf bepaalt hoe je je werk weegt. Ik denk dat ik in ieder werk wat ik deed of doe, waarde toevoeg(de). En om nog even voor het beroep van vrachtwagenchauffeur te pleiten – alles wat je in je leven ge- of verbruikt, is nagenoeg in alle gevallen dit beroep betrokken geweest. Alleen daarom verdient iedere vrachtwagen(chauffeur) ruim baan, een gulle lach en een dikke duim.

Literatuur

Mill, J. S. (2021). Principles of Political Economy. Independently Published.

Maatschappelijke positie. (2016, 14 augustus). Maatschappijkunde.nl. Geraadpleegd op 12 januari 2022, van http://www.maatschappijkunde.nl/begrippen/maatschappelijke-positie/

Korsten, A. F. A. (2017, mei). De Top-100 op de beroepsprestigeschaal. https://arnokorsten.nl/PDF/Onderzoek/Statusladder%20van%20beroepen.pdf

Cörvers, F., Mommers, A., Van der Ploeg, S., & Sapulete, S. (2017, mei). Status en Imago van de leraar in de 21e eeuw. Research Centrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/de-ondernemer/content/files/Files/beroepsprestigeladder.pdf