Een gevangenendilemma voor een blonde dame in een BMW

Ik zit nu een maand achter het stuur van een vrachtwagen (bakwagen) en de afgelopen weken heb ik de routes van een vakantie vierende collega waargenomen. Op maandag-dinsdag-donderdag-vrijdag was ik vooral in en om Amsterdam te vinden met een van alle vergunningen voorziene vrachtwagen. Ik zeg tegen mijzelf dat als je in hartje Amsterdam met je vrachtwagen uit de voeten kan, dan kan je overal rijden. In toekomstig blog zal ik daarom nog eens mijn licht laten schijnen over de ‘onzichtbare’ hiërarchie tussen vrachtwagenrijders en het materieel onder de kont.

In ieder geval – je wordt in Amsterdam snel volwassen als beroepschauffeur, je moet voor jezelf opkomen en durven de regels op te rekken. Op de Stadhouderskade zit een leveradres met behoorlijk dichtbij een speciale laad- en losplek voor – inderdaad – vrachtwagens. Je raadt het al – ook andere bestuurders van o.a. personenauto’s maken ongestoord gebruik hiervan en zijn zelfs met een gesprek niet te vermurwen weg te gaan. Dus dan zet ik mijn vrachtwagen gewoon op de rijbaan en dan zoeken die andere weggebruikers het maar uit.

Wat die blonde dame in die BMW – waarschijnlijk – niet begrijpt, is dat mijn tijd geld kost. En dat die tijd uiteindelijk zijn weg vindt naar de kostprijs van de goederen en diensten die zij, u en ik kopen. Stijgt de kostprijs, dan stijgt vaak de verkoopprijs. Het stijgen van het algemene prijspeil heet ‘inflatie’ en dat is het nu al ruim een jaar het gespreksonderwerp op verjaardagen en partijen. Wil je overigens weten hoe je de huidige inflatie moet begrijpen, koop dan het boek van Edin Mujagic – Keerpunt 1971.

Mijn tijd kost dus geld. De modus operandi die ik meekreeg, is dat je vooral tijd kunt winnen in het efficiënt laden en lossen. Dat vraagt niet alleen dat je auto slim geladen is en je leveradressen logisch op volgorde zitten. Maar dat jezelf weer slim laadt (bij sommige leveradressen krijg ik retouren) en simpelweg de ins en outs kent van de adressen waar je moet zijn. En daar is voor de sector nog veel te winnen – wat me daar tot nu toe over opvalt, is dat die informatie vooral nog in de hoofden zit van de chauffeurs zelf. Een soort van Tripadvisor voor de beroepschauffeur is een interessante business-opportunity deze kennis te ontsluiten voor iedereen, waarbij de bijvangst is dat de arbeidsproductiviteit van de beroepschauffeurs stijgt en daarmee de kostprijs daalt.

Een ander tijdconsumerend fenomeen is natuurlijk het verkeerslicht. Nu zit het verstand van iedere chauffeur in de rechtervoet, alleen ook hier zie ik een maatschappelijk (gevangen)dilemma op treden. Je leest nu ‘gevangendilemma’ voor de 2^e keer dus een korte uitleg is nu vast heel handig: een gevangendilemma is een gedachte-experiment uit de speltheorie dat laat zien waarom volledig rationele individuen die niet met elkaar kunnen communiceren misschien niet samenwerken, ook al lijkt het in hun belang te zijn dat wel te doen.

De overheid – landelijk, provinciaal en gemeentelijk – bemoeit zich met de indeling van de ruimte waarin wij allemaal leven. Dus u en ik bepalen niet waar een zebra komt of inderdaad dat verkeerslicht en vooral hoe dat verkeerslicht wordt afgesteld. Daar ligt voor die overheid een dilemma opgesloten – wie krijgt nu prioriteit bij de afwikkeling van het verkeersaanbod? Mijn 1^e indruk is dat ik als beroepschauffeur niet bovenaan het lijstje sta. Slim rijden is vooral vooruitkijken dus als ik een fietser of voetganger met de vinger richting het knopje zie gaan, haal ik mijn cruise-control eraf. Dat geldt overigens voor al het zichtbare verkeer van kruisende wegen, want de lussen die mij detecteren liggen zo dicht bij het verkeerslicht en – vergeef me – mijn indruk is dat de technologie in de bedieningshuisjes zeer gedateerd is dat ik nog sneller bij de stopstreep ben dan dat het verkeerslicht weet dat ik er ben.

Terug naar het gevangendilemma – het gedachte-experiment dat laat zien waarom volledig rationele individuen die niet met elkaar kunnen communiceren misschien niet samenwerken, ook al lijkt het in hun belang te zijn dat wel te doen. Mijn oproep aan u – als burger, als blonde dame in een BMW of in de rol van beleidsverantwoordelijke bij de overheid – zet die 150.000 vrachtwagens het liefst op 1 of in ieder geval een paar plekjes hoger en doe daarmee de BV Nederland, en ook ons milieu (bespaart elke x weer stoppen en optrekken) een plezier in ons aller belang.

Dus kijk bij het oversteken eerst naar links en naar rechts of er geen vrachtauto aankomt en druk dan pas op het knopje, of werk eens wat meer thuis of werkgevers stimuleer dat je werknemers thuis werken, of neem het OV (ja ik weet daar ligt een economisch fenomeen in opgesloten over het maken van keuzes en de prijs van die keuzes), of sta niet stil/parkeer op een plek die niet voor jou is bestemd of aan de beleidsverantwoordelijken – verbeter de techniek voor het organiseren van het verkeersaanbod, zorg voor een logisch afhandeling en start dus in het ontwerpen van het beleid en de techniek met mijn beroep als vertrekpunt.

U doet daarmee vooral uzelf en mij een groot plezier!